Ο Βουλευτής Καστοριάς εισηγητής στην Υποεπιτροπή Υδάτινων Πόρων με θέμα: Νέοι,Καινοτομία και Περιβάλλον.
ΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΙΗ΄- ΣΥΝΟΔΟΣ Δ΄
ΥΠΟΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ
ΕΙΔΙΚΗΣ ΜΟΝΙΜΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΑΔΙΟΡΘΩΤΑ
Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Ο
(Άρθρο 40 παρ. 1 Κ.τ.Β.)
Στην Αθήνα, σήμερα, ημέρα Τετάρτη και ώρα 12.40΄, στην Αίθουσα «Προέδρου Δημητρίου Γεωργ. Παπασπύρου» (150) του Μεγάρου της Βουλής, συνήλθε σε συνεδρίαση η Υποεπιτροπή Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας του Περιβάλλοντος, υπό την προεδρία της Προέδρου αυτής, κυρίας Διονυσίας-Θεοδώρας Αυγερινοπούλου, με θέμα ημερήσιας διάταξης: «Συζήτηση και έγκριση των εισηγήσεων που θα συμπεριληφθούν στην Έκθεση της Υποεπιτροπής».
Η Πρόεδρος της Υποεπιτροπής, αφού διαπίστωσε την ύπαρξη απαρτίας, κήρυξε την έναρξη της συνεδρίασης και έκανε την α΄ ανάγνωση του καταλόγου των μελών της Επιτροπής. Παρόντες ήταν οι Βουλευτές κ.κ.
ΔΙΟΝΥΣΙΑ – ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ (Πρόεδρος της Επιτροπής):Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι ξεκινούμε τη σημερινή συνεδρίαση της Υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος της Βουλής με θέμα ημερησίας διάταξης, συζήτηση και έγκριση των εισηγήσεων που θα συμπεριληφθούν στην έκθεση της Υποεπιτροπής. Ο πρώτος Εισηγητής μας για σήμερα είναι ο κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας, με θέμα νέοι, καινοτομία και περιβάλλον και βέβαια ειδικότερη ειδίκευση, στο δεύτερο μέρος της εισήγησής σας σε θέματα της καινοτομίας σε σχέση με τα ύδατα.
Έχετε το λόγο.
ΖΗΣΗΣ ΤΖΗΚΑΛΑΓΙΑΣ: Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, καιρό έχουμε να βρεθούμε διά ζώσης από τη μεριά μου τουλάχιστον στην Επιτροπή μας αυτή. Ενδιαφέρον το θέμα που θα εισηγηθώ μετά από αρκετή επεξεργασία. Νέοι, καινοτομία και περιβάλλον. Η στήριξη της έρευνας και της καινοτομίας, αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης γι’ αυτό και προτάσσει την ανάγκη για ανάπτυξη, έρευνα, καινοτομία και επενδύει στο σπουδαίο έμψυχο υλικό, στους καταπληκτικούς ακαδημαϊκούς και τεχνοκράτες, νέες γυναίκες και νέους άνδρες που ονειρεύονται σχεδιάζουν και τολμούν, γι’ αυτό και μεριμνά να τους δοθούν τα απαραίτητα εφόδια και εργαλεία, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι τους.
Σύμφωνα με τον παγκόσμιο δείκτη καινοτομίας 2021, το πιο δυνατό σημείο του ελληνικού οικοσυστήματος καινοτομίας είναι το ανθρώπινο κεφάλαιο, με βάση το οποίο η Ελλάδα κατατάσσεται στη δέκατη έκτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ελλάδα, σημειώνει εξαιρετικά υψηλή βαθμολογία και στο κριτήριο που αφορά την ευκολία ίδρυσης νέας επιχείρησης, υπερτερεί επίσης το υψηλής κατάρτισης ανθρώπινο κεφάλαιο. Η Ελλάδα κατατάσσεται και στις πέντε ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη βελτίωση στον τομέα της καινοτομίας.
Στο πλαίσιο στο πλαίσιο αυτό, υλοποιούνται πολιτικές για την αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας, με έμφαση ιδίως στην παροχή κινήτρων όπως είναι η δημιουργία ενός ευνοϊκού φορολογικού πλαισίου για επιχειρήσεις που επενδύουν στην έρευνα και την ανάπτυξη. Παράλληλα, η χρηματοδότηση για την ενίσχυση του χώρου της έρευνας και της καινοτομίας στην Ελλάδα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, θα υπερβαίνει τα 500 εκατομμύρια ευρώ και θα συμπεριλαμβάνει τη χρηματοδότηση της βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, την ουσιαστική ενίσχυση των ερευνητικών προγραμμάτων, την αναβάθμιση και επέκταση των υποδομών των ερευνητικών κέντρων, επιπλέον μεταρρυθμίσεις για τις επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη, αλλά και δράσεις υπέρ του οικοσυστήματος καινοτομίας.
Έρευνα και καινοτομία. Υπάρχει εθνική στρατηγική, ένα συνεκτικό σχέδιο για την έρευνα και την καινοτομία. Και στο Ταμείο Ανάκαμψης, υπάρχουν έργα για όλα τα ερευνητικά κέντρα και τους τεχνολογικούς φορείς της χώρας. Έρευνα. Η επένδυση στην έρευνα είναι σημαντική, ακόμη και από θέμα πραγματικής οικονομίας, για κάθε ένα ευρώ που επενδύεται σε έρευνα αιχμής μέσα από τα προγράμματα ορίζοντας 2000 και ορίζοντας Ευρώπη, επιστρέφονται στην πραγματική οικονομία μέχρι και 11 ευρώ.
Η κατανομή των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης σε ερευνητικά κέντρα της χώρας. Ο στόχος που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2010, ήταν όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επενδύουν ένα ποσοστό της τάξεως του 3% του ΑΕΠ τόσο δημόσιες όσο και ιδιωτικές δαπάνες, για την έρευνα και την ανάπτυξη στα ερευνητικά κέντρα της χώρας, σε εποπτευόμενους ερευνητικούς φορείς και τεχνολογικούς φορείς της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Καινοτομίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης το 2019 ήταν στη δέκατη έκτη θέση, όμως την τελευταία χρονιά σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση της δεκαετίας στη χώρα μας η αύξηση της τάξεως του 17,2% στο 1,5 του ΑΕΠ. Οι προβλέψεις διαφαίνονται αισιόδοξες για μια τάση διαρκώς ανοδική τα επόμενα χρόνια. Άρα, θα βελτιώνεται πολύ και η κατάταξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο παρελθόν η πλειοψηφία των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης στη χώρα, ήταν από τον τακτικό προϋπολογισμό και ένα μικρότερο ποσοστό από τον ιδιωτικό τομέα από τις επιχειρήσεις.
Στις ιδιωτικές δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης, η Ελλάδα ήταν αρκετά κάτω από το μέσο όρο των κρατών μελών του ΟΟΣΑ. Πλέον η πλειοψηφία των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης στη χώρα, έρχεται από τον ιδιωτικό τομέα, από τις επιχειρήσεις και μετά ακολουθεί ο τακτικός προϋπολογισμός, χωρίς αυτό να συνιστά μείωση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης από την πλευρά του κράτους.
(Συνέχεια ομιλίας κ. ΖΗΣΗ ΤΖΗΚΑΛΑΓΙΑ)
Καινοτομία. Η επίδοση της Ελλάδας στο κομμάτι της έρευνας σε κάποιες περιπτώσεις είναι ακόμη και πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όταν όμως καλείται αυτή η έρευνα να εξελιχθεί σε επιχειρηματικότητα και καινοτομία, υστερεί σημαντικά η Ελλάδα έναντι των ευρωπαίων εταίρων της.
Τρεις κεντρικούς στόχους έχει θέσει η Κυβέρνηση. Πρώτον, να εξελιχθεί η έρευνα σε καινοτομία. Να συνδεθεί πολύ πιο αποτελεσματικά η έρευνα με την επιχειρηματικότητα και την καινοτομία. Δεύτερον, εξεύρεση πόρων χρηματοδότησης ακόμη περισσότερο της έρευνας στη χώρα και κινητροδότηση στον ιδιωτικό τομέα να χρηματοδοτεί την έρευνα. Τρίτον, η σύνδεση του οικοσυστήματος καινοτομίας.
Παρεμβάσεις των τελευταίων τριάντα τεσσάρων μηνών. Δράσεις στα ερευνητικά κέντρα της χώρας και τα πανεπιστήμια. Η Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας θα στεγάζεται πλέον σε ένα Ολυμπιακό ακίνητο που ήταν αναξιοποίητο για πολλά χρόνια και δόθηκε στη χρήση του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Εξοικονομούνται έτσι πάνω από 450.000 ευρώ ετησίως και βέβαια θα ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες της. Να σημειωθεί πως είναι ευγενική προσφορά του Ιδρύματος Ωνάση.
Μέτρα που λήφθηκαν. Ένα από τα μέτρα που λήφθηκαν για περισσότερη χρηματοδότηση και από τον ιδιωτικό τομέα στα ερευνητικά κέντρα της χώρας, ήταν η εξαίρεση από το ενιαίο μισθολόγιο των ερευνητών, οι οποίοι συμμετέχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα είτε από ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα είτε από ιδιωτικούς πόρους. Οι αμοιβές των ερευνητών, μέσω του ενιαίου μισθολογίου, δεν ήταν ανταγωνιστικές συγκριτικά με αυτές σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτό τον τρόπο επετεύχθη πρώτον, η προσέλκυση σημαντικού αριθμού επιστημόνων από το εξωτερικό. Δεύτερον, έμειναν επιστήμονες στη χώρα. Τρίτον, έχει δοθεί ένα πολύ σημαντικό κίνητρο στα ερευνητικά κέντρα της χώρας να διεκδικούν όλο και περισσότερους ιδιωτικούς πόρους για να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων.
Μια δεύτερη πολύ σημαντική αλλαγή που έγινε ήταν η εξαίρεση των αξιολογητών για τις ερευνητικές προτάσεις από την υποχρεωτική δήλωση πόθεν έσχες. Η δεξαμενή των αξιολογητών διευρύνεται με την κατάργηση αυτής της υποχρεωτικότητας. Πλέον με αυτόν τον τρόπο ανοίγεται δρόμος διαφάνειας στην αξιοποίηση Ελλήνων ακαδημαϊκών ερευνητών του εξωτερικού αλλά και ξένων.
Η τρίτη πολύ σημαντική αλλαγή αφορά τη διασφάλιση λιγότερης γραφειοκρατίας στους ειδικούς λογαριασμούς κονδυλίων έρευνας, που συνεπάγεται την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της ταχύτητας της διενέργειας των πληρωμών στα έργα.
Συστήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας. Το ανώτατο γνωμοδοτικό όργανο από την επιστημονική κοινότητα προς την πολιτεία και για πρώτη φορά συμπεριλήφθηκαν και άνθρωποι μέσα από την αγορά.
Συνεχίζεται η στήριξη στο Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας, Καινοτομίας, ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ.. Πρώτον, οι υποτροφίες του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. έχουν απαλλαγεί από φόρο, κρατήσεις και ασφαλιστικές εισφορές. Δεύτερον, επέκταση της χρηματοδότησης του ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και αξιοποίηση και των επιδοτήσεων από το Ταμείο Ανάκαμψης κατόπιν εισηγήσεως του Ε.Σ.Ε.ΤΕ.Κ..
Επίσης, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ξεκλείδωσε και η διαδικασία πρόσληψης ειδικού επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού στα Ερευνητικά Κέντρα και στους τεχνολογικούς φορείς της χώρας.
Σημαντικές δράσεις τόσο από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, από το ΕΚΕΦΕ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ», από το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών και από τη δράση «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ», η οποία ξεκίνησε από την προηγούμενη Κυβέρνηση και τελειώνει τώρα. Συνολικά, 104 ενταγμένα έργα με προϋπολογισμό που αγγίζει τα 70 εκατ. ευρώ.
Τρεις προτάσεις για συνεργατικούς σχηματισμούς καινοτομίας, «InnovationClusters», μία πρόταση για δημιουργία Κέντρου Ικανοτήτων, «CompetenceCenters».
Εμβληματική ερευνητική δράση για τον κοροναϊό. Αποτέλεσμα αυτής ήταν το πρώτο ελληνικό τεστ ταχείας ανίχνευσης για τον κοροναϊό.
Επίσης, μελετάται και η γονιδιωματική εξέλιξη του κορονοϊού στον ελληνικό πληθυσμό.
Η ίδρυση στο Κέντρο Έρευνας «Αθηνά» της Μονάδας «Αρχιμήδης» στελεχωμένη με Έλληνες ακαδημαϊκούς εγνωσμένης αξίας διεθνούς κύρους. Ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη, την επιστήμη των δεδομένων και τους αλγόριθμους που είναι τόσο σημαντική για τη σύγχρονη οικονομία.
Αλλαγή του θεσμικού πλαισίου για τη λειτουργία των Τεχνοβλαστών, των «spinoff» εταιρειών. Δηλαδή, ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων. Απλοποιήθηκε η διαδικασία ώστε οι ερευνητές και τα μέλη ΔΕΠ να μπορούν πολύ πιο εύκολα να δημιουργούν επιχειρήσεις εντός των ερευνητικών φορέων και να μετατρέπουν την ερευνητική τους γνώση σε επιχειρηματική ιδέα, η οποία έχει και οικονομικό αντίκτυπο.
Μέτρα στήριξης μεγάλες επιχειρήσεις – εταιρείες που επενδύουν στη χώρα μας στην έρευνα και την ανάπτυξη
Το Οικοσύστημα Καινοτομίας συμμετέχει το σύνολο των φορέων ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια, επιχειρήσεις που επενδύουν στην έρευνα και την ανάπτυξη, θερμοκοιτίδες, επιταχυντές, νεοφυείς επιχειρήσεις, εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων, για να οικοδομηθεί ένα ζωντανό οικοσύστημα καινοτομίας.
Μέχρι πρότινος η ελληνική πολιτεία δεν γνώριζε πόσες νεοφυείς επιχειρήσεις υπάρχουν. Σε ποιους τομείς δραστηριοποιούνται. Πόσους ανθρώπους απασχολούν. Τι κύκλο εργασιών πραγματοποιούσαν. Και χωρίς δεδομένα είναι πολύ δύσκολη η υλοποίηση αποτελεσματικής πολιτικής.
(Συνέχεια ομιλίας κ. ΖΗΣΗ ΤΖΗΚΑΛΑΓΙΑ)
Δεν υπήρχε,όμως, και ορισμός για τις νεοφυείς επιχειρήσεις για να τις διαχωρίσει από τις νεοσύστατες ή ακόμη και από τις επιχειρήσεις που καινοτομούν.
Το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας το Ε.Σ.Ε.ΤΕ.Κ. συνέδραμε και ορίστηκαν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα οι νεοφυείς επιχειρήσεις.
Ένα ουσιαστικό εργαλείο στήριξης των νεοφυών επιχειρήσεων αποτελεί το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων που συνδέει τα κομμάτια του οικοσυστήματος – νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και εταιρείες επιχειρηματικών κεφαλαίων.
Μέσω του Εθνικού Μητρώου η πολιτεία διαθέτει μια χαρτογραφημένη εικόνα του οικοσυστήματος καινοτομίας και έτσι μπορεί να σχεδιάζει και να υλοποιεί στοχευμένες πολιτικές που εξυπηρετούν τις ανάγκες των νεοφυών επιχειρήσεων.
Μέσω του ElevateGreece για πρώτη φορά καταγράφεται συνολικά το Οικοσύστημα Καινοτομίας της χώρας και υλοποιήθηκαν πολιτικές τις οποίες συνδέει το Οικοσύστημα Καινοτομίας μεταξύ τους, ώστε να υπάρχουν συνέργειες και ακόμη καλύτερα αποτελέσματα.
Θεσπίστηκαν κίνητρα για την απόκτηση μετοχών προαίρεσης, τα λεγόμενα StockOptions. Έτρεξε μια δράση μέσω ΕΣΠΑ και για την ενίσχυση της ρευστότητας των νεοφυών επιχειρήσεων λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας και του κορωνοϊού.
Σε ένα δυναμικό και αναπτυγμένο Οικοσύστημα Καινοτομίας η στήριξη στη νεοφυή επιχειρηματικότητα είναι και από δημόσιες πολιτικές, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα. Σε αυτές τις συνέργειες περιλαμβάνονται συνεργασίες με τα τραπεζικά ιδρύματα για εξειδικευμένα τραπεζικά προϊόντα για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, πρόσβαση σε παγκόσμια δίκτυα καινοτομίας, χρηματικά έπαθλα, υπηρεσίες businessplanning. Η σημαντικότερη πηγή χρηματοδότησης είναι τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών. Τα λεγόμενα VentureCapitalFunds χρηματοδοτούν και τροφοδοτούν το Οικοσύστημα Καινοτομίας της χώρας.
Οι περισσότερες νεοφυείς επιχειρήσεις, το ElevateGreece, είναι στο κομμάτι των βιοεπιστημών, ακολουθεί ο τουρισμός, το περιβάλλον, η ενέργεια και η αγροδιατροφή.
Σε ένα φυσικό χώρο έρευνας και καινοτομίας, στις παλιές εγκαταστάσεις της «ΧΡΩΠΕΙ» θα στεγάζονται νεοφυείς επιχειρήσεις, τμήματα έρευνας – ανάπτυξης των επιχειρήσεων,καθώς και ερευνητικά κέντρα και στόχος θα είναι η δημιουργία συνεργειών για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Αυτή είναι η «Πολιτεία Καινοτομίας» στην Αττική.
Αντίστοιχη πρωτοβουλία και για τη Θεσσαλονίκη με το ThessINTEC. Έχει συσταθεί μια εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, όπου το 58% ανήκει στον ιδιωτικό τομέα, το 42% στον δημόσιο τομέα, κυρίως στους φορείς της πόλης και του Νομού, τα πανεπιστήμια, τα ερευνητικά κέντρα, την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας,τον Δήμο και την Περιφέρεια.
Η επέκταση του Τεχνολογικού Πάρκου «ΛΕΥΚΙΠΠΟΣ» στον ΔΗΜΟΚΡΙΤΟ, ήδη, δρομολογείται και με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Στο Επιστημονικό Πάρκο Πατρών προχωρά η αναβάθμιση και επέκτασή του. Το Πάρκο Καινοτομίας JOISTστη Λάρισα είναι μία ακόμη πολύ σημαντική πρωτοβουλία και στα Ιωάννινα, κύριε Καλογιάννη, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ηπείρου θα δημιουργηθεί Τεχνολογικό Πάρκο.
Αναβαθμίζεται για πρώτη φορά το σύνολο των υποδομών των Ερευνητικών Κέντρων της χώρας και γίνονται βήματα προόδου. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης δόθηκε επιπλέον χρηματοδότηση για τη δράση της «Σφραγίδας Αριστείας» για την ενίσχυση της βασικής, αλλά και της εφαρμοσμένης έρευνας, καθώς και για την εξωστρέφεια του Ελληνικού Οικοσυστήματος Καινοτομίας και κατά 50 εκατ. ευρώ, επιπλέον, χρηματοδότηση του «Ερευνώ – Δημιουργώ – Καινοτομώ».
Άλλες εμβληματικές δράσεις.
Εθνικό Δίκτυο Ιατρικής Ακριβείας για την Ογκολογία, όπου συμμετείχαν σε σημαντικά περιφερειακά πανεπιστημιακά ιδρύματα, απαντούσε σε σοβαρές κοινωνικές ανάγκες χρόνιων νοσημάτων, όπως στους ογκολογικούς ασθενείς και τους καρδιολογικούς ασθενείς. Οι πολύ σημαντικές δράσεις του εξελίσσονται και ο στόχος είναι να αξιοποιηθούν ακόμα περισσότερο και όχι μόνο για διαγνωστικές εξετάσεις, αλλά και για πραγματική κλινική έρευνα.
Αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων. Ήδη υπάρχει η εμβληματική δράση του Climpactκαι είναι μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία. Πρόκειται για έναν επιστημονικό πυρήνα αριστείας στην έρευνα, παραγωγή νέας γνώσης σχετικά με την κλιματική αλλαγή με σημαντική παρουσία Ελλήνων επιστημόνων. Γίνεται προσπάθεια για μεγαλύτερη εμπλοκή της ερευνητικής και επιστημονικής κοινότητας του σημαντικού δικτύου επιστημόνων που έχει το Climpact τόσο στην ανάλυση των δεδομένων, στην πληροφόρηση, αλλά και στη χάραξη πολιτικής στην αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων. Ουσιαστικά, αξιοποίησης της επιστημονικής ερευνητικής κοινότητας σε συνεργασία με τον επιχειρησιακό βραχίονα του κράτους, την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και το ΜΕΤΕΟ.
Αντίστοιχη είναι και η πρωτοβουλία χρηματοδότησης του Προγράμματος «ΠΑΓΓΑΙΑ» που αφορά σταθμό μέτρησης ατμοσφαιρικής ρύπανσης στα Αντικύθηρα ο οποίος θα γίνει σημείο αναφοράς για την κλιματική κρίση για τη Μεσόγειο και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Ιδρύεται μονάδα για τη Ρομποτική η οποία στοχεύει στην αξιοποίησή της στην εγχώρια βιομηχανία σε όλους τους τομείς.
Στις Δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, την προστασία της βιοποικιλότητας, τους υδάτινους πόρους και την κυκλική οικονομία θα διατεθεί ποσοστό της τάξεως του 30% των χρημάτων από τον «Ορίζοντα» και το «Ορίζοντας Ευρώπη».
(Συνέχεια ομιλίας κ.ΖΗΣΗ ΤΖΗΚΑΛΑΓΙΑ)
Οι δράσεις στη Διεύθυνση Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος και Προστασίας της Βιοποικιλότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος.
Πρώτον, η εκπόνηση των ειδικών περιβαλλοντικών μελετών και των αντίστοιχων σχεδίων διαχείρισης, για όλες τις περιοχές του Ευρωπαϊκού Οικολογικού δικτύου NATURA 2000. Είναι ένα πρόγραμμα ύψους περίπου 15 εκατομμυρίων ευρώ, που καθορίζει τις χρήσεις και ρυθμίζει το 30% της χερσαίας έκτασης του ελλαδικού χώρου και το 20% του θαλάσσιου χώρου.
Δεύτερον, το πρόγραμμα «LIFENATURA»,για δράσεις προστασίας της φύσης και της βιοποικιλότητας, ύψους 17 εκατομμυρίων ευρώ.
Τρίτον, ξεκινάει ένα πρόγραμμα ύψους 10 εκατομμυρίων ευρώ, που αφορά την εποπτεία και παρακολούθηση όλων των προστατευόμενων ειδών και οικοτόπων ανά την Ελλάδα.
Οι επόμενες δράσεις.
Ανάπτυξη των γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, ώστε να υπάρχουν σε όλη την επικράτεια, σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
Δημιουργία εμβληματικής ερευνητικής δράσης για το ελληνικό γενετικό υλικό.
Η Εθνική Στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας για την έξυπνη εξειδίκευση,θα έρθει στη Βουλή το επόμενο χρονικό διάστημα και είναι στις βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησης.
Οι διαπιστώσεις επιστημονικών ερευνών και οι καινοτόμες εφαρμογές.
Η καινοτομίαστη διαχείριση υδάτινων πόρων και η δράση στη Φολέγανδρο.
Το νερό είναι ένας φυσικός αναπτυξιακός πόρος για το νησί. Η Φολέγανδρος είναιένα νησί με λίγους κατοίκους, περίπου 800, που όμως το καλοκαίρι γίνονται 40.000 έως 45.000, υποστηρίζεται από πέντε μονάδες αφαλάτωσης θαλασσινού νερού και παράλληλα, γίνονται έργα αποκατάστασης του δικτύου ύδρευσης στη χώρα, όπου οι απώλειες είναι σημαντικές.
Ο τουριστικός κλάδος έχει επενδύσει στην εξοικονόμηση νερού και είναι από τα νησιά στα οποία οι ξενοδόχοι έχουν αλλάξει τις υποδομές της περιοχής και τις έχουν βελτιώσει, έτσι ώστε να χάνεται λιγότερο νερό. Παρ’ όλα αυτά, το νερό δεν επαρκεί και τονίζεται η ανάγκη για παρεμβάσεις.
Η δράση στη Φολέγανδρο είναι υποστηριζόμενη από το πρόγραμμα «ZERODROP», που στόχο έχει την τοπική υδατική ασφάλεια και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, μέσω της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδατικών πόρων. Εξασφαλίζει την αύξηση παροχής του νερού μέσω καινοτόμων τεχνολογιών παροχής νερού και μέσω εκπαίδευσης στον τουρισμό, των τουριστών, των επισκεπτών,αλλά και εκπαιδευτικών και μαθητών, σε τοπικό επίπεδο.
Συμβάλλει στην οικονομική ασφάλεια του νησιού. Άρα, υποστηρίζει τον τουρισμό.
Οι πέντε αφαλατώσεις στο νησί, έχουν την ικανότητα παραγωγής 1.600 κυβικών την ημέρα. Η πραγματική παραγωγή σήμερα, είναι 550 κυβικά την ημέρα. Το πρόγραμμα με την επένδυση που κάνει στην τεχνική εφαρμογή, αυξάνει κατά 350 κυβικά την ημέρα την παραγωγή.
Άρα, φτάνει σχεδόν στα 1.000 κυβικά την ημέρα την παραγωγή τα οποία χρειάζεται το νησί το καλοκαίρι, δεδομένης της αύξησης των πολλών τουριστών.
Μια πιλοτική εφαρμογή είναι η εγκατάσταση πάνελ συμπύκνωσης της ατμοσφαιρικής υγρασίας, για την παραγωγή πόσιμου νερού. Αναδεικνύει τις νέες τεχνολογίες και είναι η «γέφυρα», ανάμεσα στην έρευνα και την εφαρμογή στο πεδίο.
Τα θετικά, πέρα από την παραγωγή νερού, είναι οι μηδαμινές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η ενθάρρυνση της αποφυγής χρήσης πλαστικών μίας χρήσεως, διότι δίνει τη δυνατότητα χρήσης προσωπικού δοχείου για νερό και η ανάδειξη της βιώσιμης διαχείρισης.
Τα πάνελ είναι πλήρως αυτόνομα. Έχουνηλιακό συλλέκτη εξοικονόμησης ενέργειας και γι’ αυτό και το μηδενικό αποτύπωμα. Επίσης, διαθέτουν δεξαμενή συλλογής του παραγόμενου νερού, έτσι ώστε να αποδίδουν, γιατί η ζήτηση θα είναι μεγαλύτερη από την παραγωγή και έχουν και το σύστημα του εμπλουτισμού με άλατα που γίνεται με τοποθέτηση ψύκτη, για να μπορούν να το χρησιμοποιούν, τόσο οι ντόπιοι, όσο και οι επισκέπτες και θα γίνει η τοποθέτηση του ψύκτη, σε διάφορα σημεία του νησιού.
Η διευκόλυνση της αδειοδότησης είναι ένα άλλο σημαντικό σημείο για την εφαρμογή, καθώς είναι αργή και έτσι πολλά πράγματα που ήταν επιθυμητό να γίνουν πριν την τουριστική περίοδο, ίσως να αργήσουν περισσότερο.
Οι δράσεις στον τουριστικό τομέα, αφορούν:Πρώτον, την διαχείριση των υδάτινων πόρων σε τουριστικά καταλύματα, οπότε θα παραχθεί ένας οδηγός με ενημερωτικό υλικό, που θα μπει στις μονάδες. Δεύτερον, οι εκπαιδευτικές ημερίδες για τους εργαζόμενους και τους ιδιοκτήτες του τουρισμού. Τρίτον, παράλληλα επικοινωνιακές εκπαιδευτικές δράσεις, για καθηγητές και μαθητές.
Η μεγάλη πρόκληση, είναι, η ευρεία εφαρμογή. Αυτό που λειτουργεί και είναι αποδοτικό, πρέπει να είναι και διαθέσιμο και να έρχεται πιο κοντά στον πολίτη.
Άρα, να γίνεται και πιο αποδοτικό, οικονομικά την ώρα της επένδυσης.
Η κυκλική αφαλάτωση στα ελληνικά νησιά.
Η κυκλική αφαλάτωση μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο για τα ελληνικά νησιά, λόγω των άνυδρων περιοχών τους και έχει πάρα πολύ σημαντικές θετικές επιπτώσεις, αλλά και κάποιες αρνητικές, κυρίως αναφορικά με την ενέργεια που καταναλώνεται και με το κομμάτι του υγρού αποβλήτου που απορρίπτεται στους θαλάσσιους αποδέκτες και λέγεται άλμη.
(Συνέχεια ομιλίας κ.ΖΗΣΗ ΤΖΗΚΑΛΑΓΙΑ)
Αυτά τα δύο προβλήματα λύνονται με μια τεχνολογία, η οποία επεξεργάζεται τα υγρά απόβλητα, που έρχονται από την αφαλάτωση, τα μετατρέπει σε τριπλάσια ποσότητα νερού και σε άλατα, κλείνοντας τον κύκλο. Γίνεται μια κυκλική οικονομία. Αυτή η τεχνολογία αναπτύχθηκε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο πλαίσιο του έργου «LIFE», και το 2017 πήρε από τον Επίτροπο Περιβάλλοντος ένα πολύ σημαντικό βραβείο το «GREENAWARD».
Γεφύρωση του «Valleyofdeath», γεφύρωση από την έρευνα στην εφαρμογή της καινοτομίας, σκέψη, σύλληψη της ιδέας, έρευνα, επιστημονική εγκατάσταση.
Η ομάδα που ανέπτυξε την τεχνολογία, το 2015, μεταφέρθηκε στην Ολλανδία για επιχειρηματική δραστηριότητα, αλλά και μετεξέλιξη αυτής της καινοτομίας, περαιτέρω, ώστε να είναι έτοιμη για εμπορική αξιοποίηση. Πολλές φορές, χρειάζεται μεγάλο χρονικό διάστημα για να γίνει η επιχείρηση και να δώσει τους καρπούς πίσω στην κοινωνία.
Στους επιστήμονες που υπάρχουν στην Ελλάδα, είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουν να αναπτυχθούν skills για να καταστεί δυνατή η μετάφραση μιας ερευνητικής προσπάθειας καινοτομία και στην κυκλική αφαλάτωση, πλέον, να γίνεται εμπορική αξιοποίηση.Η καινοτομία να μην παραμείνει θεωρητική, αλλά να φτάσει στην αγορά.
Το WATERMINING είναι ένα έργο που συντονίζεται μέσα από το Πανεπιστήμιο της TUDelft. Είναι το αντίστοιχο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην Ολλανδία, με πολύ μεγάλες εφαρμογές κυκλική αφαλάτωση. Ο στόχος είναι να γεφυρωθεί το κομμάτι της ενέργειας με Α.Π.Ε., αλλά και με απορριπτόμενη θερμότητα από σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Στα ελληνικά νησιά υπάρχουν πολλές, 90 περίπου μονάδες αφαλάτωσης και είναι πολύ σημαντική η στήριξη σε δύο επίπεδα:Πρώτον, περιβαλλοντικό αντίκτυπο και δεύτερον, ενεργειακή μετάβαση των νησιών «Energyjustice».
Επίσης,δύο καινούργιες δυνατότητες από ερευνητικά προγράμματα σκοπό έχουν να βοηθήσουν τα νησιά της Μεσογείου, για να κάνουν την ενεργειακή μετάβαση. Μάλιστα, μια πρόταση χρηματοδοτήθηκε και είναι με τον Δήμο Χίου.
Πρώην λίμνη Μουριάς στο νομό Ηλείας.
Κυρία Πρόεδρε, η πρώην λίμνη Μουριάς, που ήταν και μεγάλος υδροβιότοπος για τα μεταναστευτικά πουλιά, αποξήρανση και όταν ακόμη δεν γινόταν αντιληπτή η χρησιμότητα των υγροτόπων και των οικοσυστημάτων.Μετά την αποξήρανσής της, σχεδόν όλη η έκταση της λίμνης, 6.500 στρέμματα, είναι άγονη λόγω μεγάλης αλατότητας στο έδαφος,συνεπώς, ανεκμετάλλευτη γεωργικά.
Η νεότερη γενιά των κατοίκων εμφορούμενη από την αγάπη που έχουν στην περιοχή τους και στο περιβάλλον, έχει αιτηθεί τη συνδρομή των επιτροπών, αλλά και του Υπουργείου, για να πετύχουν ένα πολύ βασικό στόχο του ΟΗΕ, για τη βιοποικιλότητα και την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων. Διατυπώθηκε αίτημα για να επαναπλημμυρίσει μερικώς η λίμνη και να εμπλουτιστεί ο υδροφόρος ορίζοντας, με συνοδή άνθηση του οικοτουρισμού, αγροτουρισμού και της αλιείας. Κατά το παρελθόν, η τοπική κοινωνία στηριζόταν στην αλιευτική παραγωγή της λίμνης.
Προτάσεις.
Καλούνται τόσο η επιστημονική κοινότητα όσο και οι επιχειρήσεις και οι φορείς, να αξιοποιήσουν την εξειδικευμένη επιστημονική γνώση, τη νέα τεχνολογία και την καινοτομία, ώστε να προστατευτεί ακόμα περισσότερο το περιβάλλον και οι υδατικοί πόροι και με τα εξασφαλισμένα χρηματοδοτικά εργαλεία να μπορούν να λύνουν σημαντικά προβλήματα και βέβαια, να μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο από την Ελλάδα.
Δεδομένου ότι 8 στους 10 ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων είναι άνδρες και μόλις 2 στους 10 είναι γυναίκες. Θα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των ιδρυτών γυναικών νεοφυών επιχειρήσεων. Ιδρύθηκε πρόσφατα και μια μονάδα στο Ερευνητικό Κέντρο «ΑΘΗΝΑ», που εξειδικεύεται και βοηθάει και γνωμοδοτικά στην καινοτόμα γυναικεία επιχειρηματικότητα.
Αναφορικά με την κατανομή των νεοφυών επιχειρήσεων ανά διοικητική περιφέρεια, παρατηρείται πως πάνω από 2 στις 3 νεοφυείς επιχειρήσεις, δυστυχώς, είναι στην Περιφέρεια της Αττικής.Ακολουθεί η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η Κρήτη και μετά η Δυτική Ελλάδα. Τα ποσοστά στις υπόλοιπες περιφέρειες είναι εξαιρετικά χαμηλά. Προτείνεται να δοθούν ιδιαίτερα κίνητρα για ανάπτυξη της νεοφυούς επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια.
Το νερό είναι ευλογία Θεού, μια καθαρή ενέργεια που πρέπει να αναδειχθεί και να διαχειριστεί σωστά, με παραγωγικές δραστηριότητες φιλικές προς το περιβάλλον.
Το πρόγραμμα «HorizonEurope» δίνει τη δυνατότητα να κατασκευαστούν ταμιευτήρες νερού και στη χερσαία και στη νησιωτική Ελλάδα. Προτείνεται να αξιοποιηθεί αυτή η δυνατότητα και για τον κάμπο της Θεσσαλίας.
Δεδομένης της μεγάλης μόλυνσης σε ποτάμια κυρίως στην Ήπειρο και τη Μακεδονία και όχι μόνο, προτείνεται να προχωρήσουν προγράμματα απονιτροποίησης.
(Συνέχεια ομιλίας κυρίου ΖΗΣΗ ΤΖΗΚΑΛΑΓΙΑ)
Επίσης, διατυπώνεται η πρόταση δημιουργίας μικρών υδροηλεκτρικών εργοστασίων. Υπάρχει το φράγμα των Κρεμαστών, υπάρχουν όμως και τα τεχνικά φράγματα. Η λίμνη Κερκίνη είναι ένας τεχνικός ταμιευτήρας.
Αναφορικά με το μεγάλο πραγματικά γεωθερμικό πεδίο σε πολλές περιοχές στην Ελλάδα προτείνεται να είναι ανανεώσιμη πηγή και όχι μεταλλευτική δραστηριότητα. Η εκμετάλλευση του ζεστού νερού για να μπορεί σήμερα να αντληθεί ζεστό νερό φιλικό προς το περιβάλλον να γίνεται οργανωμένη παραγωγή μέσω θερμοκηπίων. Η εκμετάλλευση της ηλιο-γεωθερμικής ενέργειας του νησιωτικού συμπλέγματος Κω – Καλύμνου για παραγωγή ηλεκτρισμού συνεπάγεται την εξασφάλιση ενεργειακής αυτονομίας και η αξιοποίηση του γεωθερμικού πεδίου χαμηλής θερμοκρασίας του Ακροποτάμου στο Δήμο Παγγαίου για την τηλεθέρμανση κατοικιών θα καταστήσει ενεργειακά ανεξάρτητο ένα σημαντικό τμήμα της χώρας.
Η συμβολή των νέων ανθρώπων είναι πάρα πολύ σημαντική για την προώθηση και ανάπτυξη της περιβαλλοντικής καινοτομίας. Γι΄ αυτό και κρίνεται επιτακτική η στήριξη στους νέους και στις νέες που δραστηριοποιούνται σε καινοτόμες δράσεις με τη διευκόλυνση στην απαιτούμενη διοικητική διαδικασία στο επίπεδο της έρευνας και της παραγωγής και της εφαρμογής στοχευμένων περιβαλλοντικών τεχνολογιών. Η ενημέρωση αλλά και η περιβαλλοντική εκπαίδευση μπορούν να συμβάλουν τα μέγιστα στην ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς για το περιβάλλον. Νέοι άνθρωποι, εξαιρετικά μυαλά έχουν κάνει πολύ μεγάλες επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες αλλά δυστυχώς πολλοί εξ αυτών είναι εκτός Ελλάδας. Εφόσον τους δοθούν τα εχέγγυα, τα κίνητρα, οι δυνατότητες και ευκαιρίες μπορούν να μείνουν στη χώρα και να προσφέρουν αναδεικνύοντας την ελληνική συμμετοχή και συμβολή στην καινοτομία.
Το Ελληνικό Κέντρο Έρευνας και Καινοτομίας παίζει ένα σημαντικό ρόλο στο braindrain για να επιστρέψουν οι νέοι επιστήμονες στην Ελλάδα. Η επαναφορά πνευματικού κεφαλαίου από το εξωτερικό, η επιστροφή των νέων δηλαδή το braingain θα είναι καθοριστικής σημασίας και κρίνεται επιτακτικό. Οι Έλληνες ταλαντούχοι επιστήμονες και επιχειρηματίες μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί από την Ελλάδα σε διεθνή κλίμακα.
Συμπεράσματα: Ολοκληρώνοντας, η λίμνη Μουριά στη Δυτική Πελοπόννησο είναι μια περιοχή η οποία έχει τη δυνατότητα να επανακάμψει σε ό,τι αφορά τα οικολογικά της χαρακτηριστικά. Υπάρχει η τεχνογνωσία να γίνει. Στην Ελλάδα έχει ξαναγίνει με τη λίμνη Κάρλα αλλά και με τη λίμνη Μαυρούδα στη Θεσσαλονίκη η οποία θεωρείται παράδειγμα καλής πρακτικής παγκόσμιας εμβέλειας. Η αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, το όραμα της τοπικής κοινωνίας και της νεολαίας στο νομό Ηλείας είναι όραμα και σε όλη την Ελλάδα.
Η επένδυση με τις αφαλατώσεις στη Φολέγανδρο δεν χρησιμοποιείται άρα δεν έχει φτάσει το επίπεδο χρήσης για το οποίο κατασκευάστηκε. Το πρόβλημα τελικά είναι το τοπικό ανθρώπινο δυναμικό και αυτό είναι από τα πιο κρίσιμα σημεία που θα πρέπει να εξεταστούν είτε αφορά τους νέους είτε αφορά την καινοτομία είτε αφορά την εκπαίδευση. Βέβαια για να ενισχυθεί η τοπική αυτοδιοίκηση με τεχνικούς συμβούλους αλλά σε τοπικό επίπεδο δεν χρειάζεται να υπάρχει πάντα η παρέμβαση κάποιου έξω από το νησί. Πρέπει να είναι στοχευμένος ο σχεδιασμός της κατάρτισης του τοπικού ανθρώπινου δυναμικού.
Πέρα από τα ευρωπαϊκά κονδύλια υπάρχουν τα μεσογειακά κονδύλια. Στο Μεσογειακό Νότο και στα Βαλκάνια υπάρχουν εξαιρετικές δυνατότητες ανάπτυξης ελληνικών επιχειρήσεων εκεί με νέους επιστήμονες, με νέους τεχνικούς. Η βιώσιμη ανάπτυξη είναι δυνατή με την ενίσχυση των ερευνητικών υποδομών και της καινοτόμου δράσης που θα επιλύσει κλιματικά και ενεργειακά ζητήματα. Η οικο-καινοτομία συνίσταται στην ανθρώπινη δραστηριότητα για την παραγωγή με χρήση των φυσικών πόρων αλλά όχι με τρόπο επιβαρυντικό για το περιβάλλον.
Οι περιοχές Natura είναι περιοχές ευαίσθητες στις οποίες θα πρέπει να γίνονται έργα καινοτόμα. Το ισχυρό brandnameστον τουρισμό πρέπει να συνδεθεί με το περιβάλλον και με την καινοτομία για να επιφέρει και οικονομικά αποτελέσματα και να εξασφαλίσει και για τις επερχόμενες γενιές ένα καλύτερο περιβάλλον. Σύμφωνα και με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ η απόλαυση ενός υγιούς φυσικού περιβάλλοντος είναι ανθρώπινο δικαίωμα όπως και η πρόσβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για όλους είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα. Είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα και αφορούν κατά κύριο λόγο τη νέα γενιά. Ευχαριστώ.
ΔΙΟΝΥΣΙΑ – ΘΕΟΔΩΡΑ ΑΥΓΕΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ (Πρόεδρος της Υποεπιτροπή): Κι εμείς ευχαριστούμε πολύ αγαπητέ συνάδελφε.
