Σεβασμιώτατε, κυρίες και κύριοι Υπουργοί και Βουλευτές, κ. Περιφερειάρχα, κ. Δήμαρχοι, αγαπητέ Γιώργο Στάσση, Διευθύνοντα Σύμβουλε της ΔΕΗ, αγαπητέ κ. Πρύτανη, ήταν τόσο συναρπαστική και αισιόδοξη και πηγή έμπνευσης η παρουσίαση του Γιώργου, που επιτρέψτε μου να εγκαταλείψω την προετοιμασμένη ομιλία μου και να μιλήσω από στήθους.
Και σκεφτόμουν, καθώς άκουγα τον Γιώργο, την πρώτη μου επίσκεψη στη Δυτική Μακεδονία, στην ενεργειακή «καρδιά» της χώρας και στο χωριό της Ακρινής, τότε το 2008, Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος. Θυμάμαι ήταν μαζί και ο Μιχάλης Παπαδόπουλος. Και θυμάμαι τότε, συνομιλώντας με τους κατοίκους του χωριού, για το οποίο είχε ήδη δρομολογηθεί η μετεγκατάστασή του, το άγχος τους, την ανησυχία τους για το μέλλον τους, την ένταση η οποία τότε υπήρχε σε αυτή την αίθουσα όπου επιχειρούσαμε να συζητήσουμε μαζί τους και να καταλάβουμε τους προβληματισμούς τους.
Θυμάμαι, όμως, ταυτόχρονα και τον δικό μου εσωτερικό προβληματισμό, καθώς το 2008 ήταν ήδη σαφές σε κάποιους από εμάς ότι η κλιματική κρίση ήταν ήδη μία πραγματικότητα, επιστημονικά διαπιστωμένη, και ότι θα ήμασταν υποχρεωμένοι, αργά ή γρήγορα, να αναζητήσουμε νέους τρόπους παραγωγής ενέργειας.
Με άλλα λόγια, ήταν σαφές σε εμένα από τότε ότι κάποια στιγμή η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη θα έφτανε στο τέλος της και μαζί θα τελείωνε και ένα μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο είχε ταυτιστεί απόλυτα με την ιστορία και την προκοπή και την ανάπτυξη της Δυτικής Μακεδονίας.
Να πάμε στο επόμενο χρονικό ορόσημο, το 2019, όταν για πρώτη φορά μας εμπιστεύθηκαν οι Έλληνες πολίτες την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας και να σταθώ σε δύο συγκεκριμένες στιγμές του 2019. Η πρώτη ήταν η ομιλία την οποία έκανα στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, όπου περιέγραψα την απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης να προχωρήσουμε πιο γρήγορα στην πράσινη μετάβαση και στην απεξάρτηση από το λιγνίτη. Μία απόφαση τολμηρή, μία απόφαση, όμως, η οποία πιστεύω ότι δικαιώθηκε από την εξέλιξη των γεγονότων, από την ταχύτητα με την οποία περνάμε στην πράσινη μετάβαση, αλλά και από την οικονομική πορεία του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τον λιγνίτη.
Διότι, όπως είπε και ο κ. Στάσσης, σήμερα ο λιγνίτης πια είναι μια ακριβή πηγή παραγωγής ενέργειας, καθώς οι τιμές εκπομπών των ρύπων είναι τέτοιες που καθιστούν την παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη μη ανταγωνιστική και εξαιρετικά ακριβή.
Το 2019, όμως, έγινε και κάτι ακόμα: ξεκίνησε η διαδικασία μετασχηματισμού της ΔΕΗ. Θέλω να θυμίσω στους παρευρισκόμενους ότι όταν μας εμπιστεύθηκε για πρώτη φορά ο ελληνικός λαός, το 2019, η τιμή της μετοχής της ΔΕΗ είχε πέσει -αν θυμάμαι καλά- κοντά στο 1,5 ευρώ. Η επιχείρηση ήταν τότε πρακτικά στα όρια της χρεοκοπίας.
Πήραμε πολύ τολμηρές αποφάσεις με αποτέλεσμα σήμερα, έξι χρόνια μετά, η ΔΕΗ να είναι μια εξαιρετικά εύρωστη επιχείρηση, ένας εθνικός πρωταθλητής, μία εταιρεία η οποία παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναδιάταξη του ενεργειακού χάρτη στα Βαλκάνια. Αλλά και μία εταιρεία η οποία έχει τη δυνατότητα να μπορεί να οραματίζεται και να υλοποιεί φιλόδοξα σχέδια, όπως αυτό το οποίο σας παρουσιάστηκε σήμερα.
Αν προχωρήσουμε λίγο τον χρόνο παραπέρα και πάμε στο 2021-2022, όταν η χώρα, αναλογίζοντας την υποχρέωσή της απέναντι στη Δυτική Μακεδονία, διαπραγματεύτηκε και διεκδίκησε το πρώτο σχέδιο δίκαιης και βιώσιμης ανάπτυξης της Δυτικής Μακεδονίας, το ΣΔΑΜ, όπως το λέγαμε τότε, το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, το οποίο καταφέραμε και μετεξελίξαμε πολύ γρήγορα -έχοντας τον Νίκο Παπαθανάση σε πρωταγωνιστικό ρόλο- σε ένα πρόγραμμα το οποίο θα εισφέρει στην Δυτική Μακεδονία παραπάνω από ένα δισεκατομμύριο ευρώ και το οποίο ήδη αρχίζει και υλοποιείται. Διότι ήταν υποχρέωσή μας να μπορέσουμε να χαράξουμε γι’ αυτόν τον τόπο έναν οδικό χάρτη αισιοδοξίας και ελπίδας.
Και θυμάμαι τις πολλές μου επισκέψεις στη Δυτική Μακεδονία, το άγχος, την ανησυχία, τον φόβο των πολιτών της Δυτικής Μακεδονίας: «τι θα γίνει με εμάς;», «πώς θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας;». Ποιο είναι το μέλλον μιας περιοχής που, όπως σας είπα και πριν, ήταν απολύτως ταυτισμένη με τη ΔΕΗ και με την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη.
Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ πιο αισιόδοξα και πολύ πιο ενθαρρυντικά. Είχαμε την ευκαιρία πριν, στην Περιφέρεια, να παρουσιάσουμε το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, διαπιστώσαμε το ενδιαφέρον των εταιρειών να επενδύσουν στην περιοχή σας, μεγάλων εταιρειών, μικρών εταιρειών, ανακοινώσαμε την επέκταση του προγράμματος της επιδοτούμενης απασχόλησης από τη ΔΥΠΑ κατά 700 ακόμα θέσεις.
Όμως, σε αυτό το παζλ του σχεδιασμού μας, αισθανόμουν πάντα ότι έλειπε κάτι. Έλειπε κάτι μεγάλο, έλειπε κάτι εμβληματικό. Ήταν κάτι το οποίο μου το έλεγαν πολλές φορές και οι φορείς της περιοχής: σημαντικές οι επιμέρους επενδύσεις τις οποίες κάνουμε, αλλά δεν θα μπορέσουμε να φέρουμε στη Δυτική Μακεδονία μία μεγάλη, μία εμβληματική επένδυση, μία επένδυση η οποία θα βάλει τη Δυτική Μακεδονία για τα καλά στον χάρτη της ανάπτυξης, της καινοτομίας, των νέων τεχνολογιών;
Και ήρθαν έτσι τα πράγματα που αυτή την επένδυση τη δρομολογεί η εταιρεία η οποία είναι ταυτισμένη με την ιστορία της Δυτικής Μακεδονίας, που δεν είναι άλλη από τη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Και όταν το συζητήσαμε για πρώτη φορά αυτό το σχέδιο με τον Γιώργο, διαπιστώναμε ότι όσο βάζαμε κάτω τα πραγματικά δεδομένα και τα νούμερα, τόσο μεγάλωναν οι φιλοδοξίες και της εταιρείας και, προφανώς, του ελληνικού Δημοσίου, καθώς παραμένουμε ο βασικός μέτοχος στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού. Και η τελική κατάληξη αυτού του σχεδιασμού ήταν αυτή η παρουσίαση την οποία είδατε σήμερα.
Δεν μπορώ να περιγράψω με λόγια πόσο οραματικό και φιλόδοξο είναι αυτό το σχέδιο. Είναι ένα σχέδιο παγκόσμιας εμβέλειας, όχι απλά ευρωπαϊκής εμβέλειας. Ένα σχέδιο το οποίο είμαι απολύτως πεπεισμένος ότι μία επιχείρηση με την οικονομική ευρωστία της ΔΕΗ και με τη στήριξη του ελληνικού κράτους και με πρόσβαση σε ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, μπορούμε μαζί όλοι να το υλοποιήσουμε.
Και αυτό το σχέδιο, όπως είπε και ο Γιώργος, έχει δύο πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας είναι η μαζική παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, αλλά ταυτόχρονα και έργα αποθήκευσης ενέργειας, αλλά και κάποια έργα παραγωγής ενέργειας από συμβατικές πηγές, έτσι ώστε να μπορούμε να εξασφαλίσουμε τι; Ουσιαστικά συνεχή παραγωγή ενέργειας 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο.
Γι’ αυτό βλέπετε πολλά φωτοβολταϊκά, γι’ αυτό βλέπετε και αυτά τα έργα αντλησιοταμίευσης, τα οποία ουσιαστικά τι είναι; Για να το πούμε με απλά λόγια: είναι μεγάλες μπαταρίες, τα οποία ταυτόχρονα, βέβαια, αναδιαμορφώνουν και το φυσικό περιβάλλον και γι’ αυτό και προσθέτουμε στα έργα αυτά, προσθέτει η ΔΕΗ και την μετατροπή της «Πτολεμαϊδας 5» σε μία σύγχρονη μονάδα φυσικού αερίου. Διότι, ναι, υπάρχουν στιγμές που ο ήλιος και ο άνεμος δεν προσφέρουν ενέργεια και που και η αποθήκευση ενέργειας μπορεί και αυτή να φτάσει στα όριά της.
Έχουμε, λοιπόν, ένα πρώτο κομμάτι, που είναι η αξιοποίηση των υφιστάμενων εκτάσεων, των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, της υφιστάμενης υποδομής, των υφιστάμενων παλιών ορυχείων, για την παραγωγή ενέργειας σε πολύ μεγάλη κλίμακα.
Όμως, αυτή την ενέργεια κάτι πρέπει να την κάνουμε. Μία επιλογή, προφανώς, είναι αυτή η ενέργεια να πέφτει στο δίκτυο, αλλά μία δεύτερη, πιο οραματική επιλογή, είναι αυτή η ενέργεια να μην μπαίνει στο δίκτυο, αλλά να τροφοδοτεί αυτοτελώς ένα πάρα πολύ μεγάλο, ένα mega data center.
Τα data centers είναι οι επενδύσεις του μέλλοντος. Είναι εκείνες οι υποδομές οι οποίες επεξεργάζονται τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και όλες τις αναζητήσεις τις οποίες κάνουμε από το κινητό μας κάθε φορά που θέλουμε να αξιοποιήσουμε τα εργαλεία και τις εφαρμογές της.
Και φυσικά σήμερα, όλες οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας αναζητούν ένα πράγμα: ενέργεια διαθέσιμη 24 ώρες το 24ωρο, φθηνή, προβλέψιμη. Αυτό η ΔΕΗ μπορεί να το προσφέρει και γι’ αυτό και μπορεί να προσελκύσει σημαντικό ενδιαφέρον από όλες τις μεγάλες εταιρείες για να μπορέσουν να αγοράσουν χώρο και υπολογιστική ισχύ σε αυτό το data center το οποίο φιλοδοξεί να κατασκευάσει.
Και θεωρώ απολύτως λογικό οι φιλοδοξίες της εταιρείες να μην σταματήσουν μόνο στα 300MW, αλλά να επεκταθούν και παραπέρα, διότι ακριβώς διαθέτουμε εδώ, στη Δυτική Μακεδονία, ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα, που είναι ακριβώς αυτές οι υφιστάμενες υποδομές οι οποίες πρέπει και μπορούν να περάσουν σε μία νέα εποχή.
Νομίζω ότι μίλησε ο Γιώργος πολύ αναλυτικά για το οικονομικό αποτύπωμα αυτής της επένδυσης και για τις χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα δημιουργήσει. Θα έλεγα ότι, σε συνδυασμό και με τις υπόλοιπες δράσεις του προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, μπορεί σύντομα να φτάσουμε στο σημείο από εκεί που η Δυτική Μακεδονία έχει υψηλότερη ανεργία από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, να ψάχνουμε εργαζόμενους εδώ στη Δυτική Μακεδονία και να μην τους βρίσκουμε. Και να έρχεται κόσμος να ζήσει και να εργάζεται στη Δυτική Μακεδονία, ακριβώς γιατί οι επαγγελματικές ευκαιρίες που θα προσφέρονται εδώ θα είναι τόσο ελκυστικές.
Γι’ αυτό και επιμένω πάρα πολύ στη συνεργασία και με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και στην ανάγκη τα προγράμματα σπουδών να στρέψουν τα νέα παιδιά τα οποία θα έρθουν να σπουδάσουν εδώ προς τις νέες ειδικότητες του μέλλοντος, για την ανάγκη δράσεων επανακατάρτισης και επανεκπαίδευσης του υφιστάμενου προσωπικού. Διότι εδώ -και να κλείσω με αυτό- επιχειρείται ουσιαστικά μία, θα έλεγα, αναγέννηση, μία διαδικασία να ξαναβρεί η Δυτική Μακεδονία έναν καινούργιο ρόλο και έναν καινούργιο δρόμο.
Και αυτός ο δρόμος, θα έλεγα, είναι και ο δρόμος τον οποίο επιλέγει η χώρα συνολικά να χαράξει. Ναι, τολμούμε να βάζουμε τις φιλοδοξίες μας ψηλά και σίγουρα το σχέδιο το οποίο παρουσιάστηκε σήμερα είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο, είναι όμως ένα μελετημένο σχέδιο και ένα σχέδιο το οποίο θα χρειαστεί τη στήριξη όλης της τοπικής κοινωνίας, των παραγωγικών φορέων, των στελεχών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, της πανεπιστημιακής κοινότητας, ένα έργο το οποίο μπορούμε, όμως, να το υλοποιήσουμε.
Και θα έλεγα ότι είναι μία εικόνα από την Ελλάδα του αύριο, είναι η εικόνα την οποία προσωπικά οραματίζομαι για τη χώρα μας. Μία χώρα η οποία θα είναι πρωταθλήτρια στην Ευρώπη, η οποία θα αγκαλιάσει τις νέες προκλήσεις, δεν θα φοβηθεί την τεχνολογική πρόοδο και η οποία πρώτα και πάνω απ’ όλα, όμως, θα μπορέσει να αξιοποιήσει αυτό το μοναδικό της συγκριτικό πλεονέκτημα, που δεν είναι άλλο από το καταπληκτικό μας ανθρώπινο δυναμικό.
Για πολλά χρόνια υποφέραμε, στα χρόνια της κρίσης. Σίγουρα και τώρα οι καιροί είναι δύσκολοι, οι γεωπολιτικές εξελίξεις είναι σύνθετες, από σήμερα βρισκόμαστε σε ένα διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον, με έναν παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο να έχει ξεσπάσει.
Όμως, έχουμε δύο επιλογές: είτε φοβικά να καθόμαστε αμυνόμενοι και να προσπαθούμε να αποφύγουμε τις επιπτώσεις αυτών των αναταράξεων ή τολμηρά, επιθετικά, να δούμε και να αδράξουμε τις ευκαιρίες και να φροντίσουμε μέσα από κάθε δυσκολία να γινόμαστε καλύτεροι και να εργαζόμαστε πάντα για να μπορέσουμε αυτή η χώρα να προχωράει μπροστά, με προκοπή και με αισιοδοξία.
Θέλω και πάλι να συγχαρώ όλα τα στελέχη της ΔΕΗ για την εκπόνηση αυτού του πολύ καλά μελετημένου προγράμματος και να γνωρίζετε ότι η Ελληνική Κυβέρνηση, και δι’ εμού αλλά και δια των συναρμοδίων Υπουργών, θα σταθεί κοντά σας στην εκπόνηση αυτού του προγράμματος.
Όπως νομίζω ότι έχουμε αποδείξει ότι στεκόμαστε κοντά στη Δυτική Μακεδονία, μία Περιφέρεια την οποία προσωπικά την έχω γνωρίσει καλά, την έχω αγαπήσει πολύ. Σας αξίζουν τα καλύτερα και είμαστε εδώ να σας βοηθήσουμε να υλοποιήσετε τις φιλοδοξίες σας και τα όνειρά σας.
Σας ευχαριστώ πολύ.
