Μετά από 41 χρόνια καθολική εφαρμογή της ατομικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών
Ξεκινά την ερχόμενη εβδομάδα, σύμφωνα με το Νόμο 4823/2021, η ατομική αξιολόγηση, καθολικά και συστηματικά, πρώτη φορά μετά το 1982, όλων των εκπαιδευτικών, μελών Ειδικού Εκπαιδευτικού και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, Διευθυντών, Προϊσταμένων σχολικής μονάδας ή Εργαστηριακού Κέντρου που παρέχουν διδακτικό έργο.
Προκειμένου να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, εισήχθησαν στη Βουλή επιπλέον νομοθετικές ρυθμίσεις του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, οι οποίες προβλέπουν την ανάληψη υπηρεσίας, στις περιοχές όπου έχει ήδη ολοκληρωθεί η επιλογή και τοποθέτηση των Συμβούλων Εκπαίδευσης, οι οποίοι θα εκκινήσουν άμεσα και κατά προτεραιότητα την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και συγκεκριμένα των νεοδιόριστων, καθώς η αξιολόγηση αποτελεί προϋπόθεση μονιμοποίησής τους.
Η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως δήλωσε:
«Χρειάστηκαν 4 δεκαετίες για να καταφέρουμε το αυτονόητο: να αξιολογηθούν οι εκπαιδευτικοί μας, σε μία καθαρά βελτιωτική διαδικασία, που θα αποφέρει μόνο οφέλη στους ίδιους, στα παιδιά μας, στο εκπαιδευτικό σύστημα, σε ολόκληρη την κοινωνία. Ξεκινά στην πράξη η υλοποίηση μίας κομβικής μεταρρύθμισης, που πολεμήθηκε μανιωδώς για 40 χρόνια από λίγους και θα λειτουργήσει ευεργετικά για όλους. Η αξιολόγηση, που εφαρμόζεται στη συντριπτική πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών, αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά το τοπίο στην εκπαίδευση, αποτελώντας κρίσιμη παρακαταθήκη για τη σταθερή αναβάθμιση του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.»
Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών αποσκοπεί στη βελτίωση και την ανάδειξη του εκπαιδευτικού τους έργου και των καλών τους πρακτικών, καθώς και στον εντοπισμό τομέων στους οποίους ο εκπαιδευτικός χρήζει εστιασμένης επιμόρφωσης. Παρ’ ότι έγιναν σημαντικές προσπάθειες από προηγούμενες Κυβερνήσεις, τις τελευταίες 4 δεκαετίες η ατομική αξιολόγηση δεν κατάφερε να εφαρμοστεί με καθολικό τρόπο σε όλο το εκπαιδευτικό σύστημα.
Η αξιολόγηση στην εκπαίδευση υλοποιείται, σύμφωνα με τις προεκλογικές κυβερνητικές δεσμεύσεις, δομούμενη σε τρεις πυλώνες ως εξής:
- Αξιολόγηση σχολικής μονάδας και αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου: βρισκόμαστε ήδη στη δεύτερη χρονιά υλοποίησης, αφού ολοκληρώθηκε η πρώτη εφαρμογή της κατά το σχολικό έτος 2021-2022, με σχεδόν απόλυτη συμμετοχή των σχολείων, της τάξης του 99%.
- Αξιολόγηση εκπαιδευτικού συστήματος – «ελληνική Pisa»: ολοκληρώθηκε ήδη ο πρώτος κύκλος -και προετοιμάζεται ο δεύτερος- των Εθνικών Εξετάσεων Διαγνωστικού Χαρακτήρα που διενεργήθηκαν στις 18 Μαΐου 2022, που αποτυπώνουν το βαθμό ανταπόκρισης των μαθητών στις εξεταζόμενες γνώσεις και δεξιότητες, σύμφωνα με τους στόχους που θέτουν τα ισχύοντα Προγράμματα Σπουδών, σε 554 Σχολεία, Δημοτικά (ΣΤ’ τάξη) και Γυμνάσια (Γ’ τάξη), όλων των τύπων όλης της χώρας, με τη συμμετοχή 11.411 μαθητών/-τριών.
- Ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών: εκκινεί άμεσα και εντός της τρέχουσας σχολικής χρονιάς, όπως ήταν προγραμματισμένο.
7 Ερωτήσεις και απαντήσεις για την αξιολόγηση
- Σε τι και πώς αξιολογείται ο εκπαιδευτικός;
Η αξιολόγηση εστιάζει σε δύο πεδία:
- α) το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο του εκπαιδευτικού, που εξειδικεύεται σε α1) γενική και ειδική διδακτική, α2) παιδαγωγικό κλίμα και διαχείριση της τάξης και
- β) την υπηρεσιακή του συνέπεια και επάρκεια. Η αξιολόγηση διενεργείται βάσει τετράβαθμης περιγραφικής κλίμακας («εξαιρετικό», «πολύ καλό», «ικανοποιητικό», «μη ικανοποιητικό» έργο).
- Ποιοι αξιολογούν τους εκπαιδευτικούς;
Το έργο των εκπαιδευτικών αξιολογείται από 3 στελέχη εκπαίδευσης:
- τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης (π.χ. Σύμβουλος Φυσικής αξιολογεί τους Φυσικούς),
- τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης του Σχολείου και
- τον Διευθυντή του σχολείου.
- Ποια είναι η διαδικασία της αξιολόγησης;
Η αξιολόγηση εκκινεί με μια πρώτη συνάντηση μεταξύ αξιολογητή και αξιολογούμενου προκειμένου να αναλυθεί η διαδικασία και οι παράμετροι της αξιολόγησης. Στη συνέχεια, σε συμφωνημένη ώρα/ημέρα, ο αξιολογητής παρακολουθεί τον αξιολογούμενο σε δύο διδασκαλίες. Η παρατήρηση των διδασκαλιών, σε συνδυασμό με την έκθεση αυτοαξιολόγησης του αξιολογούμενου, τα σχετικά τεκμήρια που προσκομίζει, καθώς και τη διαδικασία αναστοχασμού που ακολουθεί μετά από κάθε διδασκαλία, συνιστούν τη βάση για την αξιολογική κρίση του αξιολογητή.
Για τους σκοπούς της αξιολόγησης, έχει δημιουργηθεί ειδική ψηφιακή εφαρμογή, προσβάσιμη μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr). Στην εφαρμογή αυτή τηρούνται όλοι οι σχετικοί ηλεκτρονικοί φάκελοι των στελεχών εκπαίδευσης, εκπαιδευτικών, μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ), μαζί με όλα τα σχετικά τεκμήρια για την αξιολόγηση (π.χ. ατομικός φάκελος/portfolio, εκθέσεις αυτοαξιολόγησης, αξιολογικές εκθέσεις των αξιολογητών κλπ). Επιπλέον, μέσω της εφαρμογής αυτής θα μπορούν να υποβληθούν και αντιρρήσεις ή ενστάσεις. Η συμμετοχή στη διαδικασία αξιολόγησης και στις σχετικές με αυτή διαδικασίες αποτελεί υπηρεσιακό καθήκον των εκπαιδευτικών.
- Ποια είναι τα κριτήρια αξιολόγησης του έργου των εκπαιδευτικών;
Στο πεδίο α1, το διδακτικό και παιδαγωγικό έργο του εκπαιδευτικού, στο πλαίσιο της γενικής και ειδικής διδακτικής του γνωστικού αντικειμένου, αξιολογείται τεκμηριωμένα από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης (ειδικότητας), με βάση τα εξής κριτήρια:
α) Προετοιμασία διδασκαλίας, β) Ετοιμότητα ως προς το γνωστικό́ αντικείμενο, γ) Διδακτική́ μεθοδολογία και πρακτικές, δ) Παιδαγωγικό́ κλίμα και διαχείριση της τάξης, ε) Αναστοχασμός της διδασκαλίας – Αυτοαξιολόγηση του εκπαιδευτικού́.
Στο πεδίο α2, αξιολογείται τεκμηριωμένα από τον Διευθυντή ή τον Προϊστάμενο της σχολικής μονάδας η συμβολή́ του εκπαιδευτικού́ στη δημιουργία κλίματος μάθησης μέσα στην τάξη, στην προώθηση πνεύματος αμοιβαίας εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού́ μεταξύ́ του ιδίου και των μαθητών στην εμπλοκή́ τους στη μαθησιακή́ διαδικασία, στην πρόληψη προβλημάτων πειθαρχίας, στην επίλυση διαφορών και στη διαχείριση συγκρούσεων και στην αποδοχή́ της διαφορετικότητας. Αξιολογείται επίσης, η ικανότητα αναστοχασμού του εκπαιδευτικού́, ως προς τη διαχείριση του παιδαγωγικού́ κλίματος της τάξης, την κριτική επανεξέταση των πρακτικών του, τον εντοπισμό́ των προβληματικών σημείων στη διαχείριση του κλίματος και την υιοθέτηση σύγχρονων παιδαγωγικών προσεγγίσεων για την αντιμετώπισή́ τους.
Στο πεδίο β, η υπηρεσιακή́ συνέπεια και η επάρκεια του εκπαιδευτικού αξιολογούνται τεκμηριωμένα από́ τον Διευθυντή́ ή Προϊστάμενο της σχολικής μονάδας και τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης, με βάση τα εξής κριτήρια: α) Συνέπεια και ενδιαφέρον κατά́ την εκτέλεση των υπαλληλικών υποχρεώσεών του, β) Ενεργός συμμετοχή́ στη λειτουργία της σχολικής μονάδας και στην αυτοαξιολόγησή της, γ) Συνεργασία με τους συναδέλφους, δ) Επικοινωνία και συνεργασία με γονείς και φορείς. Για την αξιολόγηση του πεδίου β, υποβάλλεται μία έκθεση από κοινού και από τους δύο αξιολογητές.
Τέλος, το αξιολογικό πλαίσιο προσαρμόζεται κατάλληλα για τις περιπτώσεις Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) και Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού (ΕΒΠ) και εκπαιδευτικών που είναι αποσπασμένοι σε συγκεκριμένες θέσεις.
- Ποιες είναι οι συνέπειες της θετικής ή μη ικανοποιητικής αξιολόγησης;
Η θετική αξιολόγηση συμβάλλει στην ευρύτερη αναγνώριση και επιβράβευση του έργου του εκπαιδευτικού. Σε περίπτωση θετικής αξιολόγησης, ο εκπαιδευτικός θα μπορεί να αξιοποιήσει την αξιολόγησή του ως μοριοδοτούμενο κριτήριο για την επιλογή του σε θέση ευθύνης (π.χ. για να αναλάβει θέση Διευθυντή Σχολείου, Διευθυντή Εκπαίδευσης, Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης) που συνεπάγεται και υψηλότερες αποδοχές. Το αποτέλεσμα της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού ή του μέλους ΕΕΠ ή ΕΒΠ δύναται να λαμβάνεται επίσης υπόψη σε διαδικασίες επιλογής για την ανάθεση επιμορφωτικού ή άλλου επιστημονικού-εκπαιδευτικού έργου.
Σε περίπτωση μη ικανοποιητικής αξιολόγησης, δεδομένου ότι ο στόχος της αξιολόγησης είναι κυρίως διαμορφωτικός και όχι τιμωρητικός, ο αξιολογηθείς υποψήφιος θα πρέπει να παρακολουθήσει υποχρεωτική επιμόρφωση, βάσει υλικού που εκπονεί το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ).
- Πώς διασφαλίζεται περαιτέρω η διαδικασία αξιολόγησης;
Ενδεικτικά:
- Είναι τρεις οι αξιολογητές κάθε εκπαιδευτικού.
- Η αξιολογική έκθεση όλων των αξιολογητών είναι υποχρεωτικά τεκμηριωμένη και, αφού καταχωριστεί στην ειδική ψηφιακή εφαρμογή, γνωστοποιείται στον αξιολογούμενο που αφορά.
- Προβλέπεται ειδική διαδικασία ένστασης.
- Τι ισχύει ανά την Ευρώπη αναφορικά με την αξιολόγηση;
Η συντριπτική πλειονότητα των χωρών της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ειδικότερα εφαρμόζει αξιολόγηση εκπαιδευτικών. Πληθώρα εκθέσεων από Ευρωπαϊκούς φορείς υπογραμμίζουν την αξία της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών ως μια διαδικασία η οποία συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου, ενισχύοντας παράλληλα και τα επίπεδα εργασιακής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών.
